مبارزه با پیامدهای خشک‌سالی
هفته‌نامه‌ی دهقان / گپ دهقان
در زمستان گذشته متأسفانه شاهد ریزش برف و باران کافی نبودیم. این مشکل که از تغییرات اقلیمی ناشی می‌شود، در میان شهروندان به‌ویژه زراعت‌پیشه‌گان و مالداران نگرانی‌های زیادی خلق کرده است. بزرگ‌ترین آسیبی که خشک‌سالی و کمبود آب به جا می‌گذارد، متوجه همین دو سکتور است.
امسال در افغانستان، که از جمله کشورهای آسیب‌پذیر از ناحیه تغییرات اقلیمی است، تاثیرات منفی خشک‌سالی در برخی از ولایات در همین فصل بهار رونما شده است. تغییرات اقلیمی خیلی دیر خبر می‌کند و چاره‌ای برای جلوگیری از آن در کوتاه‌مدت نیست. خشک‌سالی ضربه‌های محکمی به اقتصاد و منابع طبیعی کشورهای زراعتی وارد می‌کند. کمبود برف و باران و زمستان خشک، باعث کاهش آب‌های زیرزمینی می‌شود. وقتی برف و باران کم باشد، مسلماً حاصلات زراعتی، به‌ویژه حاصلات للمی و تولید برنج کاهش می‌یابد. به همین دلیل، خشک‌سالی نگرانی همه را برانگیخته است.
در سال ۱۳۹۷ نیز افغانستان گواه خشک‌سالی بود. در آن سال روشن شد که در کنار کاهش غذا و آب برای انسان‌ها، مالداری و تولید لبنیات نیز از بخش‌هایی است که با وقوع خشک‌سالی، ضررهای فراوانی را متقبل می‌شود. در ۱۳۹۷، وزارت زراعت در کنار دیگر تدابیر، با تعدیل شماری از پروژه‌ها به یاری مالداران شتافت و کوشید تا صنعت مالداری کشور را نجات بدهد.
امسال نیز وزارت زراعت و نهادهای همکار در بخش زراعت و مالداری، در تلاش‌اند تا بتوانند اثرات ناگوار خشک‌سالی را رفع کنند. در آخرین مورد داکتر انوارالحق احدی، وزیر زراعت، آبیاری و مالداری، در پیامی به مناسبت ۱۷ جون، روز جهانی مبارزه با بیابان‌زایی و خشک‌سالی، گفت که این وزارت از زمستان گذشته پیش‌بین خشک‌سالی امسال بود و از همین رو، برنامه‌های متعددی را برای مبارزه با پیامدهای منفی آن طرح کرده و اجرا می‌کند.
یکی از برنامه‌هایی که می‌تواند سکتور مالداری را از بحران خشک‌سالی نجات دهد، توزیع مواد خوراکی حیوانی به مالداران است. وزارت زراعت، این برنامه را از مدت‌ها قبل به همکاری سازمان خوراک و زراعت ملل متحد در برخی از ولایات و مناطق شدیداً آسیب‌پذیر آغاز کرده است.
برنامه‌ریزی و پلان‌گذاری برای مبارزه با آسیب‌های خشک‌سالی در محورهای اصلی کار وزارت زراعت قرار دارد و این وزارت می‌خواهد با توجه به آسیب‌های احتمالی و با استفاده از تجربه سال ۱۳۹۷، مهار بهتر خشک‌سالی را به نمایش بگذارد.
از جانب دیگر، بخش دیگری از مسوولیت به دوش همه شهروندان کشور است. همه ما شهروندان، همان‌طوری که مسوولیت داریم در زمان باریدن برف و باران بکوشیم منفذهایی در حویلی‌ها و صحن‌های مربوط‌مان برای تغذیه کاسه‌های آب زیرزمینی ایجاد کنیم، وظیفه داریم تا در زمانی که خشک‌سالی به وقوع می‌پیوندد، به شدت در کاهش مصرف آب بکوشیم.
آبی که در سال‌های خشک به مصرف می‌رسد، به معنای خرج از قلب زمین است؛ قلبی که هر لحظه ممکن است بدون خون بماند و بایستد و ما نیز مجبور شویم با آن متوقف شویم. مسوولیت همه ما در سراسر کشور همین است که یک قطره آن را ضایع نسازیم. در شهرهای بزرگ، این مسأله شدیدتر و جدی‌تر است.
بناءً، لازم است در زمانی که خشک‌سالی به وقوع پیوسته، دهقانان و مالداران با پیامدهای منفی این مشکل مبارزه می‌کنند، در کنار رسیده‌گی به مستحقان و نیم کردن نان خودمان با تهی‌دستان و مستحقان، به زمین و به ریشه‌های حیات‌مان رحم کنیم و قطره‌ای از آب را ضایع نسازیم.