د کرنې د پراختیا او ترویج لوی ریاست

mail-admin

د کرنې د پراختیا او ترویج لوی ریاست د کرنیزو تبلیغاتو او تعلیماتو آمریت

د کرنیزو تبلیغاتو او تعلیماتو آمریت پیژندنه:

کرنیز ترویج د وګړو  لپاره د ښوونې او روزنې یوه ښه بڼه ده. ځګه، چې ترویجي روزنه او ښوونه  که په ځانګړي ډول وي او یا هم په ګروپي او ډلیز ډول سره،  تر يوې  اندازې  د ناپوهي کچه را ټيټه  وي او کلیوالي وګړي دا زده کوي، چې  په کوم ډول سره په آرمه او هوسا  ډول خپل ژوند وکړي او د خپلو اړتیاو د پوره کیدو په پار د  خپلو  حاصلاتو په  کچه کې لوړوالی راولي.

ترویجي تعلیمیات، چې په عملي ډول سره زده کول دي او په بشپړ ډول سره د اوریدلو ، لیدلو او عملي کولو په ترڅ کې زده کيږي.  ترویجي تعلیمات  د  عملي او تخنیکي تمریرینو په ښودلو سره  د کروندګرو  تولیداتو  د  زیاتوالي، داقتصادي ودې او د کرنیزو محصولاتو په  زیاتوالي کې ځانګړي رول لري او له بله  پلوه  د کرنېزې تکنالوژی د پرمختګ  تیزوالي په رسمي ډول سره   پرته  د کلیوالي خلګو د تعلم د  کچې په پام کې نیولو سره ښوونې او روزنې ته اړتیا لري.  کرنیز ترویج یوه ګټوره وسیله ده، چې دخلکو په منځ کې د هغوی په خوښه سره دغه علمي  او تخنیکي تعلماتو رواج موندلی دی او هغوي د وخت په اګروتخنیک لارو چارو سمبال شوي دي.

د کرنې د ودې او ترویج لوی ریاست د کرنیزو تعلیماتو او تبلیغاتو آمریت،  د هیواد د بڼوالو، کروندګرو، مالدرانو او د ترویج د مرکزي او سیمه ازیزو کاروونکو د وړتیاوو لوړونې په برخه کې ، په پیل کې د کرنې په ټولو برخو کې د هیواد  د کروندګرو، د ترویج د سیمه ایزو او مرکزي مامورینو، د کروندګرو او بڼوالو   د لومړینو اړتیاوو پيژندلو په برخه کې ، د هیواد ۳۴ ولایتونو  ته  د کارکوونکو سفرونو په برخه  کې او همدا راز د کرنیزو ترویجي خدمتونو له امرینو او ترویجي مدیرانو سره  اړیکو درلودلو په برخو کې کړنې تر سره کوي.

د کرنې د ودې او ترویج لوی ریاست د کرنیزو تعلیماتو او تبلیغاتو آمریت د هیواد په ۳۴ ولایتونو کې د مخکښه کروندګرو، بڼوالو او مالداران وړتیاوې د چاپ شویو  کتابونو، نشریو، بروشور، پامپلیټونواو د ترویجي پیغامونو د ویش له لارې هم  لوړوي.

د کرنیزو تبلیغاتو او تعلیماتو آمریت  د راډیويي (کرنه او مالدارئ) برنامې لپاره د کرنیزو او مالدارئ چارو   په برخه کې د خبري توکو  د تولید او برابروالي  دنده په غاړه لري. نوموړې برنامه په اونئ کې دوه ځلې د افغانستان د ملي راډیو له څپو څخه د شنبې په ورځ له ۵:۰۰ څخه تر ۵:۳۰ بجو  او د سې شنبې په ورځ  د مازدیګر له  ۵:۳۰ څخه   د ماښام تر  ۶:۰۰ بجو پورې د افغانستان د ملي راډیو د لوي مدیریت له لارې په ورخينی ډ‎ول سره  په ټول  هیواد کې د کروندګرو د پوهاوي اوړ د هغوی د فکرونو د روښانه کولو او همدا راز هغوی ته د نوې کرنیزې تکنالوژي د پيژندلو په پار خپریږي.

همدا راز  د ټلویزیون د کرنې او مالدارئ د برنامې د پروډيو سر په همکاری د ( کرنې او مالدارئ) تلویزیوني برنامې د ثتب دنده هم په غاړه لري. د کرنې او مالدارئ ټلویزیوني برنامه د لوی مدیریت له  خوا     د پنجشنبې په ورځ د مازدیګر له ۴:۰۰ بجو څخه د مازدیګر تر ۶:۰۰ بجو پورې  او تکرار یې د شنبې په ورځ د سهار په ۹:۰۰ بجو په ټول هیواد کې خپریږي.

دغه آمریت په مرکز او ولایتونو کې د ترویج ریاست لخوا  د جوړ شویو سیمنارونو او  ورکشاپونو له جریان  څخه د فلم اخیستنې دنده  هم تر سره کوي 

همدا راز د کرنې د ودې او د ترویج لوی ریاست د کرنیزو تبلیغاتو او تعلیماتو آمریت په بهر او کور دننه کې د روزنیزو کورسونو، سیمنارونو، ورکشاپونو او په کرونده کې د تخنیکيي او تدریسي روزنیزو لیدنو له لارې  د کروندګرو، مالدارانو، بڼوالو، د ترویج مرکزي او سیمه ایزو مامورینو د وړتیا لوړولو دنده په غاړه لري.

 لاسته راوړنې: 

  •  له ۲۰۱۷ څخه تر ۲۰۲۱ کال پورې د کرنیزو تبلیغاتو او تعلیماتو آمریت پنځه کلن پلان جوړول او د بن په غونډه کې د رپوټ د وړاندې کولو په پار  یې د وزارت د دفتر ریاست مقام ته لیږل.

  • د هیواد کروندګرو، مالدارانو د ستونزو د هواري په پار د Call Center  او د روشن شبکي د 2-3-4 د برنامي رامنځ ته کول.

  •  د کرنیز ملي انسټیټوټ د میکانیزم، د آنلاین روزنیز سیستم، او د فوق لیسانس روزنیز سیستم  رامنځته  کول.

  • په ټول هیواد کې د  دکروندګرو د معلوماتي او رزونیزو مرکزونو(FLRC) رامنځته کول، چې دمګړی یې په ۵ ولسوالیو کې د کرنې وزارت څانګې او   د برنامو د پلي کیدو په پار جوړ کړي دي.

  • په کلنې ډول سره ۵۰۰ جلده توکي د (کتاب، نشریې، بروشر) په بڼه  «د ځمکې د دوامداره پاتې کیدو، د موسمي رسالو ، د خاکسترک تاک د علمي رسالې چاپول، د نویو خوراکي توکو د محصولاتو د کچې لوړاوی، بامیې  دکرنې لارې چارې  ، د کرنیزو تولیداتو او د خوراکي توکو ګټې ، د  ګارزو تولید او د هغې ګټې، د سمارقو پیژندنه، د کلیوالي ټولنو  پراختیا، د کچالیو  روزنه او کښت ، د کرنې د پلې کیدو په پار عملي طرحې،  د رومي بانجانو  د حاصلاتو د تولید او تنظیمولو، د ګډې څارنې او ارزونزې په پار پلان جوړونه، د سبو ګټې او د زردالیو رزونې» په بیلا بیلو برخو کې چاپول او د ویش په موخه یې د  هیواد ۳۴ ولایتونو ته  لیږل.

  • ترویجي منول د ۳۰۰ جلده په شمیر چاپ شوی او د ۳۴ ولایتونو د کرنې ادارو ورځنې ګټه پورته کړې ده.

  • د کرنې او مالدارئ په برخو کې د تلویزیوني او راډیويي برنامو ثبت اود کلیپونو برابرول.

  •  د کروندې په اړه  د کرنې برخې له ۹۶ کارپوهانو او ۱۸۰ کروندګرو سره مرکې کول، د ۷۲ کرنیزو برنامو ثبت او له ملي ټلویزيٍون څخه یې خپرول.

  • په کابل ولایت کې  د هیواد د ۲۶ ولایتونو ۵۴۰ تنه کروندګرو او بڼوالو ته د (انګورو، زردالیو، بادامو، مڼو، کچالیو، رومي بانجان او پیازو )  د پروپوزل لیکنې په برخه کې روزنه ورکول.

  • په کابل ولایت کې د هیواد د ۲۶ ولایتونو ۵۴۰ بڼوالو او کروندګرو ته د کرنیز تخنیکي پروپوزل  لیکنې او د میوو  او سبزیجاتو کروندو په برخه کې   کې رزونه ورکول.

  • د هیواد د مرکزي او سیمه ایزو ۵۰ کسه د ترویجي فني مامورینو لپاره د دوست هیواد تاجکستان لخوا په وچو سیمو کې  د بڼوالی او کرنیرو فارمونو په برخه کې د تجروبو شریکولو او کانسبټ پروپوزل د تخنیکي بیا کتنې  په پار رزونه ورکول.

  • د هیواد د مرکزی او سیمه ایزو ۳۰ کسه د  ترویج فني مامورینو لپاره د دوست هیواد ازبکستان لخوا د کانسبت پروپوزل د علمي سیر ورکشاپ جوړول  او  د پنبې د کروندو او د پنبې د پروسس د ستګاوو په برخه کې د تجروبو شریکول

  • د دوست ترکمنیستان هیواد لخو د هیواد  مرکزي او سیمه ایزو ۴۰ کسه د ترویج فنی مامورینو لپاره د بڼوالی او کرنیزو فارمونو په برخه کې د تجروبو شریکولو او  د کانبست پروپوزل د تخنیکي بیا کتنې لیدنې په اړه رزونه ورکول.

د کرنیز تبلغاتي او تعلیماتي آمریت موخې:  

د  کروندګرو، مالدارانو، بڼوالو او  د مرکزي او ولایتي ترویجي مامورینو وړتیاوې لوړل، د کرنیزې پرمختللې تکنالوژي پیژندنه، دمالدرائ او کرنیزو چارو د نویو سیستمونو رواجول، د کرنیزو حاصلاتو د اقتصادي کچې لوړول، د کروندګرو او د هغوی د کورنیو   د اقتصادي حالت  لوړول،  په هیواد کې او له هیواد څخه بهر  د روزنیزو  کورسونو، سیمنارونو، ورکشاپونواو تخنیکي روزنیزو  لیدنو او په کروندو کې د تدریس له لارې  بازارموندنه کول دي.

د کتابونو، نشریو، بروشرونو، پامپلیتونو او ترویجي پیغامونو چاپ او په ټول هیواد کې یې ویش.

د کرنیزو تبلیغاتو او تعلیماتو آمریت  د راډیويي برنامې(کرنه او مالدارئ) لپاره د کرنیزو او مالدارئ چارو   په برخه کې د خبري موادو د تولید او برابروالي  دنده په غاړه لري. نوموړې برنامه په اونئ کې دوه ځلې د افغانستان د ملي راډیو له څپو څخه خپریږي.

د (کرنې او مالدارئ) ټلویزیوني  برنامه د ملي ټلویزيون  د کرنې او مالداري برنامې د پروډیوسر په همکاری  ثبتیږي.

د کرنیزو تبلیغاتي او تعلیماتي آمریت لرلید:

د کرنې د ودې او د ترویج د پراختیا لوی ریاست  د کرنیزو تعلیماتو آمریت  تل په دې هڅه کې دی، چې په هیواد کې او له هیواد څخه بهر د روزنیزو کورسونو، سمینارونو، ورکشاپونو، تخنیکي لیدونو او په کروندو کې د روزنیزو پروګرامونو جوړولو، د کتابونو ، نشریو، پروشورونو، پامپلیټونو، ترویجي پیغامونو چاپولو او د ملي راډیو ټلویزیون له لارې د کرنیزو برنامونو نشرولو په ترڅ کې غواړې، چې د هیواد کروندګر، بڼوال او مالداران  له کرنیزې نوې تکنالوژی او سیستم سره د بلتیا په پار وهڅوي، ترڅو چې له دې لارې هم د هیواد اقتصادي حالت  او هم د کروندګرو، بڼوالو او د هغوی د کورنیو د کرنیزو حاصلاتو اقتصادي حالت لوړ شي.

د کرنې د ودې او د ترویج د پراختیا لوی ریاست  د کرنیزو تعلیماتو آمریت  یو کلن او پنځه کلن پلانونه لري او هر کال د کرنیزو تبلیغاتو او تعلیماتو آمریت د خپلې شته  بودیجې په  ترڅ کې  شاوخوا  ۵۰۰ کروندګر او ۱۲۰  تنه د ترویج مرکزی او سیمه ایز کارکوونکی  په هېواد کې او له هیواده بهر د رزونیزو کورسونو او سیمنارونو له لارې  د کرنې او مالدارئ په بیلا بیلو برخو کې  یې  مسلکي او کاري وړتیاوې لوړوي.

د کرنیزو تبلیغاتو او تعلیماتو آمریت  د هیواد د کروندګرو او مالدارانو کرنیز اګروتخنیک ته د هڅونې په پار یو شمیر (کتابونه، نشریې، بروشرونه، پامپلیټونه او ترویجي پیغامونه) چاپوي او همدا راز په ټول هیواد کې د کرنیزو راډيويي او ټلویزیوني برنامونو نشرول دي، ترڅو له دې لارې د هیواد او کروندګرو په کرنیزو حاصلاتو کې  زیاتوالی راشی. کروندګر او مالدار کرنیز اګروتخنیک نوي سیستم ته وهڅول شي او هیواد مو پر ځان د بسیاکیدو په لور برابر شي.

په درنښت ‏2018‏/6‏/10


د بدیل معیشت آمریت

د ۱۳۹۶ کال

لرلید(دیدګاه):

څنګه، چې ټول هیوادوال په دې پوهیږي، چې افغانستان د اقتصادي جوړښت له اړخه یو کرنیز هېواد پيژندل شوی دی او ددې هیواد ډیری وګړي د کرنې سکټور د مالدارئ  او ددې برخې اړوند نورو برخو کې په کار بوخت دي. په هېواد کې  مو په دوامداره توګه د بیلا بیلو لاملونو په اساس د  خاشخاشو کښت  کې زیاتوالی راغلی دی.  د خاشخاشو د کښتونو له منځه وړل او پرځای یې دکرنیزو محصولات ځای پر ځای کول  زموږ د هیواد له ملي موخو څخه دي، چې د کرنې سکټور او یوشمیر نورو  اړوندو څانګو په ترڅ کې د  کروندګرو، بڼوالو، او مالدارانو لپاره د بدیل معیشت پروژو رامنځته کیدل او د نورو زیربنايي، اقتصادي او اجتماعي سکټورونو  په همکاری او په دې پرخه کې  شامل وزارتونه کولای شي، چې مخدره توکو پر وړاندې مبارزه وکړي.

ستراتیژي:

د خاشخاشو د کښت پر ځای د نورو بوټو د کښت کول،  د بڼوالئ، مالدارئ او د خوارکي توکو د کړنو له لارې د هیواد د بڼوالو، کروندګرو د عوایدو د کچې لوړول،  د خاشخاشو د کښت له زیانونو څخه  د کروندګرو خبرول،  د کروندګرو دکورنیو اړتیاو لرونګو متناسبو عوایدو په برخه کې د  دیني او قبیلوي  مشرانو ملاتړ را خپلول دي.

موخه:

  • د کرنې وزارت د سکټوري ریاستونو  په ګډه همکاری سره د خاشخاشو د کښت د بدیلو پروژو په اړه د پروژو  د پلي کیدو د وړتیاوو لرولو، ګټورتوب، حاصل ورکونې او همدا راز د هغه سیمو کروندګرو ته ، چې خاشخاش یی کشت کړي دي  د  موسمي او جغرافیایی حالت ته په کتو سره په هره سیمه کې د اقتصادي او کرنیزو  پوتنسیلونو  شته ځآنګړتیاو لرولو په اساس د کلتوری او پلي کیدونکو مهارتونو د منلو  او شته وړتیاوړ په برخه کې څیړونه او پیژندنه ده.
  • د نړیوالو مؤسساتو او نور بنسټونو په همکارئ د مخدره توکو پروړاندې د مبارزې په ترڅ کې د کرنې وزارت د سکټوري ریاستونو او شاملو وزراتونو ترمنځ  د اړیکو ټینګول، همغږي درلودل، د کرنیزو او مالدارئ چارو د بدیل پروژو  د کړنو انسجامول دي.
  • د کوکنارو  د نه کښت کولو په پار کروندګر، بڼوال او مالدارنو ته د نورو بوټو د کښت کولو او د محصولاتو د ګټورتوب  په برخه کې  ډاډ ورکول، ترڅو له دغه بوټي څخه په خپله خوښه د نورو بوټو کښت ته پام واړوي.
  • د کرنې  او  مالدارئ په بیلا بیلو برخو کې  د کروندګرو  او د دوی د اقتصادي عوایدو د پیاوړتیا په پار  د خاشخاشو د بدیلو  کرنیزو خدمتونو وړاندې کول.

 

ماموریت:   

د بدیل معیشت ریاست د کرنې  وزارت د مقام  او د هیواد کرنیزو شرایطو ته  په کتو د خوراکۍ توکو د اړتیاو دغوښتنې  په اډانه کې د خاشخاشو د کښت له منځه وړلو په پار د څیړنو ترسره کوونکي، پیژندونکي، همغږیږي کوونکي او د کرنیزو، مالداری او خوارکی توکو  د بدیلو پروژو د فعالیتونو د انسجام کوونکي ریاست  په توګه کړنې تر سره کوي او  اصلي کړنې یې په لاندې ډول بیانیږي:

  • د پلې کیدونکو نښو له اړخه د خاشخاشو دکښت د بدیلو پروژو په اړه څیړنه او پيژندنه،  اقتصادي ارزښت او د کروندګرو لخوا د هغې د کښت اسانې لارې چارې ښودل او په دغه څیړنه او لاسته راغلو  معلوموماتو کې هغه  څیړنیز کارونه نه دي  شامل ، چې د کرنې وزارت د ریسرج او پلټڼې  نورې څانګې یې تر سره کوي.
  • د خاشخاشو دکښت بدیل پیدا کول یوازې  د بدیل په کښت پورې اړوند نه دي، دغه ریاست هڅه کويي، چې د هغه کروندګرو لپاره چې د خاشخاشو په کښت بوخت دی   د کرنې، مالدارئ وزارت په وظیفوي آډانه کې  د  دوی لپاره د ژوند کړلو نورې لارې چارې ولټوي.
  •  د خاشخاشو د بدیلو پروژو همغږی او انسجام کول،  د هیواد  په  بیلا بیلو  هغه سیمو کې، چې د پوره څیړنې په ترڅ کې  د خاشخاشو کښت پکې پیژندل شوي دی او د کرنې وزرارت  د اړوندو څانګو لخوا پلي کيږي.  په دغه همغږی  کې د وزارتونو، د غیرې دولتي مؤسسو، تمویل کوونکو او د خصوصي لیوالتیالرونکو   مؤسسو څانګو  لپاره د همغږي د زمیینې رامنځته کول او د  مرستو را جلبول شامل دي.

 

هغه کړنې، چې د پلې کیدو په حال کې دي:

 

  1.  د کندهار ولایت په شپږو ولسوالیو کې د کندهار فودزون پروژه.
  2. د هېواد په پنځو ولایتونو کې د FAO  لخوا د زیان لیدونکو کورنیو لپاره  د قانونی ژوند کړلو د پیاوړتیا پروژه د سروې په حال کې ده.
  3. د هېواد په دیارلسو ولایتونو کې د UNODC لخوا  د قانوني او روا لارو په ترڅ کې  د ژوند کړلو د تامینولو پروژه د تدارک په حال کې ده.
  4. په کندرهار، هلمند او ارزګان ولایتونو کې د UNODC لخوا د بڼوالۍ د پیاوړتیا او د صنعتي طبي بوټو پروژه .

د پروژو په برخه کې :

  • د هېواد په شپږو ولایتونو او ۵۰ ولسوالیو کې د  ترسره شوې سروې او جوړ شوي  ډیټابس له لارې، چې د کرنیز نوي ترویجي پراخیتايي موډل له لارې یې د پراخیتايي کارونو په موخه  ترسره  شوي دی د  د ژوند کړلو د پیاوړتیا او خوراکي خوندیتوب «HFLS» پروژې د کارونو پیلول.
  • په هرات ولایت کې  د ۲۰۱۷ کال تر اګست میاشتې  او د ۱۳۹۶ مالی کال د پلان دپشپړیدو په پار پرته له مالي لګښتونو څخه د «جهار ماه SARD»پروژې کاري  غځیدنه .
  • د هیواد په ۱۳ ولایتونو کې د INL پروژې د بودیجې لخوا او د UNODC لخوا د د بدیل د پیاوړتیا د ودې پروژې د تدارکاتي چارو ته دوام ورکول.
  • دکندهار فود زون KFZ پروژې کاري چارو ته دوام ورکول  او د کندهار په ژیړئ او پنجوايي ولسوالیو کې  د اوبو لګونې د کانالونو د رغونې د چارو پیلدل.
  • د مخدره توکو پر وړاندې د مبارزې وزارت لخوا  د ولایتي فرعي پروژو په منظم ډول مخ ته وړل.
  • په بادغیس او فراه ولایتو نو کې  د اقتصاد وزارت د انجو ګانو د ریاست لخوا  د معیشت د متبادلې پروژې په اړه څیړنه کول او  یاد وزارت ته د پلان او پالیسی ریاست لخوا  یې په اړه د نظریو وړاندې کول.
  • د هنګ بوتي د څیړنې او د  ددې بوټي  د پروپوزل برابرولو  په پار  بغلان ولایت ته د بدیل معیشت د کارپوه تلل.
  • د مالي ریاست له لوری  د SARD پروژې د زعفرانو کارنو د ټولنې نښول او د  ورکشاپونو  برخه يې  مخ ته وړل .
  •  د چین هېواد د  کارپوهانو لخوا  په ګډه سره ددې هېواد د بدیلو بوټو په اړه مقدماتي څیړنه تر سره کول او  د قانوني او ګټورو بوټو د پروپوزل لیکلو په مقدمه کار کول.
  •  د SARD پروژې کلني پلان جوړول او د پلې کیدو په  پار یې د هرات د کرنې، اوبو لګونې او مالدرائ ریاست، مالي او حسابي چارو ریاست او تهیه او تداراکاتو ریاستونو ته ورویشل.
  • د SARD پروژې د ۱۳۹۶ کال د لومړئ ربعې د پلان جوړول او  د هرات ولایت د کرنې، اوبو لګونې او مالدارئ ریاست  پلي کیدونو څانګو  ته یې ور ویشل.
  • د سارد پروژې( د بی ۲ او بی ۴) پلان جوړول او  مالي او حسابی چارو ریاست ته یې لیږل.
  • په  کرخ او زنده جان ولسوالیو کې د سرد پروژې د کانسیپت برابرول او هرات ولایت ته یې لیږل.
  • د مخدره توکو پروړاندې د مبارزې په برخه کې د  موخو ځای پرځای کولو په پار د مکتوبونو برابرول او بهرنیو مؤسیو ته یې لیږل.
  • د شپږمیاشتنیو راپورونو برابرول او د برنامو حمایوی آمریت ته یې لیږل.
  • د هرات ولایت د کرخ او زنده جان ولسوالیو  د کانسیپت جوړولو په پار  د بدیل معیشت د یوه کارکوونکی لیږل.
  • د مالیې وزارت د فورمو ترتیبول او  د ماليٍ او حسابي چارو ریاست ته یې لیږل.
  • د بهرنیو مؤسسو په اډانه او په ځپل دوهمي کریکولم واحدونو کې د مخدره توکو پر وړاندې د مبارزې موخې شاملول.
  • د INL  پروژې د بودیجې  او د پلي کیدونکي  UNODC دفتر لخوا د هیواد په ۱۳ ولایتونو کې  د بدیل ودې د پراخیتا پروژې د پلې کیدو  په اړه کړنې تر سره کول.  
  • دمخدره توکو پروړاندې د مبارزې په اړه د پلان جوړول او  د هیواد د دوهمې کچې ولایتونو په  پلی کیدونکي پلان کې د مبارزې موخې ځای پرځای کول.  
  • د مخدره توکو پر وړاندې د مبارزې د کمیسیون  په اړه د وزارت د نظریو برابرول او د مخدره توکو پر وړاندې، مبارزې وزارت ته  یې لیږل.

 

 

 

 

 

 

 

 

د همغږی په برخه کې:

  • د مخدره توکو پر وړاندې مبارزې وزارت اړوند  دKFZ پروژې د یوې میاشتنې همغږي کاري غوڼدو کې درې ځلې ګډون کول.
  • د مخدره توکو پر وړاندې د مبارزې لوی کمیسون لخوا د ولایتي پروژې په جوړو شویو غوڼدو کې ګډون کول.
  • د مخدره توکو پر وړاندې،  مبارزې وزارت کې د مخدره توکو پر وړاندې د مبارزې ملي اونۍ د لمانځغوڼدې د جوړیدو په غونډه کې ګډون کول.
  • د ترویجي څارني او تخنیکي کړنلارې د برابروالي په پار د ترویج لوی ریاست په کاري تخنیکي غونډو کې ګډون کول.
  • د کرنې، اوبو لګونې او مالدرائ وزارت د محترم مقام د لارښوونې پر بنسټ د مخدره توکو پروړاندې د مبارزې  په پار د انکشافي پروژو دوامداروالی  پر متکي پروژه باندې.
  • دمخدره توکو پر وړاندې د مبارزې وزارت کې  د کندهار ولایت د فود زون په غونډو کې ګډون کول.
  • د مخدره توکو پروړاندې  د مبارزې د لوی کمیسیون، د تخنیکي کمیټې په غوڼدو کې ګډون کول.
  • دمخدره توکو پر وړاندې د مبارزې وزارت په انګړ کې  د مخدره توکو پروړاندې د مبارزې  پلان جوړولو په غونډو کې ګډون کول.
  • د کرنې د ودې او ترویج لوی ریاست په اونیزو غونډو کې ګډون کول.
  • د افغانستان د اساسي قانون په اړه د پوهاوي په اړه  جوړ شوي ورکشاپ کې ګډون کول.
  • د مخدره توکو پروړاندې دمبارزې د پلان جوړونې په غونډه کې ګډون او ددې پلان پلي کول  په هغه ولایتونو کې، چې خشخاش پکې کښت کیږي.   
  • د قانوني  بوټو د موندلو په پار له سکټوري ریاستونو سره د اړیکو ټینګول.
  • د خاشخاشو پر وړاندې  د ګټورو او ارزښت لرونکو بوټو په پار له FAO مؤسسې سره د اړیکې نیول.
  •  د خاشخاشو پر وړاندې د کرنیزو بوټو پیژندلو په پار له EAVES مؤسسې سره اړیکې نیول.
  • د تریاکو پر وړاندې د کیفیت او کمیت د  زیاتو ارزښت لرونکو بوټو پیژندلو په پار  د څیړنو له ریاست سره همغږي لرل.
  • په هغه ولایتونو،کې چې خاشخاش کښت کيږي، د  دې بوټي دکښت  د کچې د ټیټوالي په پار له INL مؤسسې سره همغږیي کول

د لوړتیا لوړونې په برخه کې:

  • په بلخ ولایت کې د AIMP پروژې له لوري په دغه ولایت کې د معیشت پروژو ۲۰ تنه کارکوونکو ته د بنسټیز معیشت او دمخدره توکو پروړاندې د مبارزې د موخو شاملو په آډانه کې د  درې ورخني ورکشاپ پرانیستل.

 

  • په بدخشان ولایت کې  د پلي کیدونکو پروژو کارکوونکو ته د پروژو د اغیزمنتوب په پار د UNODC لخوا د څلور ورځنیو  مشورتي روزنیزو غونډو جوړول.
  • د ملکي خدمتونو انسټيټوټ له لارې د یوې میاشتنی روزنیز پروګرام  لپاره  د نوې کرنیزې تکنالوژي په برخه کې د بدیل معیشت د امریت د کارکوونکي د هندوستان هیواد حیدر آباد ایالت لیږل.
  • د یوې میاشتې لپاره د چین هیواد په بلنه سره د   سرې او بایو ګا د نوې تکنالوژي د برابروالي په برخه کې روزنیز ورکشاپ ته  د بدیل معیشت د آمر  لیږل.
  • د بدیل معیشت داخل خدمت کارکونکو لپاره د ژبې زده کړې  روزنیز پروګرام ته دوام ورکول.

 

  • د فوق لیسان د پروګرامPGDEAM د لومړي سمستر پیلول او د MANINGE پوهنتون له لارې  له نورو زده کوونکو سره د بدیل معیشت د کارکونکو  په ګډون د درسونو پیلیدل.
  • د وزارت  په پراختیايي پروژو  کې  له  مخدره توکو سره  د مبارزې پر وړاندې د موخو  ځای پر ځای کولو  په پار  د مکتوبونو لیږل.

 په اداري برخه کې:

  • د ورځینو اداري کارونو ترسره کول.
  • د ترلاسه شویو  مکتوبونو (ارسال او مرسول)  او همدا راز   له اړوندو ادارو سره یې شریکول.
  • د ۱۳۹۶ کال لپاره د فایلنګ برابرول.
  • د دفتر د سمبالولو او د اړتیا وړ قرطاسیې  د ف س ۹ برابرول او لیږل.
  • د وزارت او همکارو مؤسساتو لخوا د ولایتونو او ولسوالیو په کچه د دوهمو واحدونو له لوري د ورکشاپونو او  جوړیدونکو غونډو په پاره   د هیواد د ۳۴ ولایتونو د کرنې ادارو ریاستونو ته د مکتوبونو لیږد.
  • د مخدره توکو پروړاندې د مبارزې د موخو د شاملیدو  په پار  د هیواد په مرکز او ولایتونو کې د  همکارو پروګرامونو پروژو او په دې برخه کې فعالیت  کوونکو   مؤسسو  ته د مکتوبونو لیږل.
  • د ورځنیو کارونو تر سره کول.
  • اړوندو څانګو ته د مکتوبونو لیږل.

 

  • د ورځنیو مکتوبوبو لیږل او تر لاسه کول.
  • د ايټالیا هېواد سفارت  ته د سارد  پروژې د مکتوبونو لیږل.
  • د وزارت په داخل کې  اړوندو پروژو ته د مخدره توکو پروړاندې د مبارزې په  موخو  کې  د ګډون په پار مکتوبونو لیږل.
  • چاپان او هندوستان هیوادونو ته  د روزنې په پار د بدیل معیشت د دوه تنه کارکوونکو لیږل.
  • د داخل خدمت د روزنې په پار د بدیل معیشت د یوه تن کارکونکي  لیږل.
  • د ورځینو اداري کارونو ترسره کول.
  • د مکتوبونو لیږل او تر لاسه کول او  له اړوندو ادارو سره  یې شریکول.
  • د ۱۳۹۶ کال لپاره د فایلنګ برابرول.
  • د دفتر د سبمالتیا او اړتیا وړ  قرطاسیې د ف س ۹ ترتیبول او لیږل. 

د کرنیزو چارو د  میکانیزې ریاست

لنډه پیژندنه:

د کرنیزو چارو د  میکانیزې ریاست  په ۱۳۵۹ کال کې د کرنې په پرمختللې بڼه او د کرنې دودیز سیستم په پرمختللي او ماشیني سیستم بدلولو په پاره د کرنې وزارت په اډانه کې رامنځ ته شوی دی. په پیل کې یې خپل فعالیت د هېواد په پنځو ولایتونو کې د بودیجوي واحد او یا هم د تصدی په بڼه پیل کړی دی.

د خپل پراختیايي پلان پر بنسټ هر کال  د هېواد په بیلا بیلو ولایتونو کې  نوي ستیشنونه  رامنځ ته کوي او د د ماشینری په  بڼه خدمتونه وړاندې کوي.

دغه ریاست له  ۱۳۶۶ څخه تر ۱۳۷۳ کال پورې  د هېواد په ۱۷ ولایتونو کې فعاله شتون درلود، خو د وخت د اړتیا په اساس یی په ۱۳۷۳ کال کې  په حقوقي ډول له تصدی څخه د بودیجوي واحد په توګه  اوښتون کړی دی.

دمګړی دا  ریاست د ۲۷۲ فعالو  او شپږ عرادې کمپایني تراکټورنو په لرلو  او د هیواد په ۲۲ ولایتونو کې  کروندګرو ته د غنمو د میده کولو(تریشل) ماشینونو په واک کې ورکولو او همدا راز  د کوپراتیفونو   او د  کرنیزو فارمونو په برخه کې په پرمختللې او ماشیني دول سره خدمتونه وړاندې کوي. 

د کرنیزو چارو د میکانیزې ریاست موخې:

  1. په پرمختللې او ماشیني کرنیز سیستم  د دودیز او سنتي کرنیز سیستم بدلول.

  2. د کرنیزو ماشینونو رواجول او د دې ماشینونو څخه د ګټې اخیستنې په برخه کې روزنه ورکول.

  3. په في واحد ځمکه  کې، د کرنیزو حاصلاتو  په کچه کې لوړوالی رامنځ ته کول.

  4. په کرنیزو چارو کې د بیلا بیلو  ماشینونو څخه دګټې اخیتسنې په ترڅ کې  د تولیداتو په لګښت کې کموالی رامنځ ته کول.

  5. په ټاکلي وخت سره د کرنیزو محصولاتو  اخیستل.

  6. د کرنیزو محصولاتو له ضایع کیدو څخه مخنیوی کول.

  7. د کرنیزو حاصلاتو په کچه کې د کیفیت او کمیت له اړخه زیاتوالی رامنځ ته کول.

  8. د کروندګرو، کوپراتیفونو لرونکو او کرنیزو فارمونو لرونکو  لپاره د ماشینری خدمتونو وړاندې کول.

  9. تراکټور چلونکو، ماشین کارانو او میکانیک برخې کسانو  ته  د لنډ مهاله روزنیزو  پرورګرمونو په ترڅ کې روزنه ورکول.

  10. د کرنیزو ماشینونو د تیلو د سوځیدنې او نورو اړتیا وړ توکو د معلوماتي لوحو ترتیبول.

  11. د هېواد د  اکاډمیکو مؤسسو او نړیوالو مؤسسو ترمنځ د اړیکو ټینګول.

  12. د کرنیزو  بیلا بیلو ماشینونو بیارغونه.

  13. د کرنیزو ماشینونو د ساتنې مدیریت کول او همدا راز په  فنی او تخنیکي برخو کې  د روزنیزو کورسونو پرانیستل.

د کرنیزې میکانیزې ریاست لاسته راوړنې:

  1. د موقتې ادارې له رامنځ ته کیدو څخه وروسته د فنی، پرسونلي  او ماشینريامکاناتو بیا رغونه.

  2. د هېواد په ۲۸ ولایتونو کې د اګرو تخنیکي ستندرد امکاناتو په برخه  کې د خدمتونو وړاندې کول.

  3. د ایران هېواد د مرستو را جلبول او له هغې څخه مدیریت کول.

  4. د دولت  د پراختیايي مرستو را جلبول او له هغې څخه مدیریت کول.

  5. د ایران هېواد د مرستو په ترڅ کې د  کرنیزې میکانیزې مرکزونو بیا رغونه، د اداري ودانیو رغول او په فراه، نیمرزو، قندهار، هلمند، بامیان او کابل ولایتونو کې د تخنیکي ورکشاپونو جوړل.

  6. د مرکزي دفتر رغول.

  7. د چین هیواد دمرستو را جلبول او د هغې مدیریت کول.

  8. په هېوادکې او له هېواده څخه بهر د فنی اود مدیریت په برخه کې د وړتیاوو لوړول.

  9. د هېواد په ۲۴ ولایتونو کې د شته امکاناتو په ترڅ کې د ماشینری د ستشنونو پیاوړي کول.

  10.  له IRD-AVIP-IDIANEW-PRT مؤسسو  سره د هېواد د ۲۱ ولایتونو د برګزو او د کوپراتیفونو د غړو لپاره د ۳۸۰۵ عرادې ټراکټورونو د ویش په برخه کي همکاري کول.

  11. په ۲۰۱۷ کال کې   چین هیواد ته د  کرنیزو ماشینونو د ساتنې او مراقبت په برخه کې د روزنې په پار له مرکز او ولایتنونو څخه  د  ۱۰ کسه کارکونکي لیږل.

  12. د ۲۰۱۷ کال په لړ کې هند ته د   هیواد په اقتصاد کې د  کرنیزو ماشینونو د نقش درلودلو  د رزونې په پار د یوه کارکوونکو لیږل.

  13. په ۲۰۱۷ کال کې ټایلنډ هیواد د کرنیزو ماشینونو د تخنیک  په برخه کې د رزونې په پار ددې ادارې د یوه کارکونکی ته لیږل.

  14.  د ۱۳۹۵ کال په لړ کې چین هیواد ته د پرمختللي کرنیز اقتصاد د مدیریت په سیمنار کۍ د ګډون په پار ددې ادارې د دوه کارکونکو لیږل.

  15. ایران هیواد ته  د کرنیزې اقتصادي میکانیزې په برخه کې د روزنې په پار په دریو دورو کې  د مرکزي او ولایتي ۳۰ تنه کارکوونکو  لیږل.

د کرنیزې میکانیزې  ریاست لرلید:

د کرنیزو محصولاتو واردول، د کرنیزو محصولاتو د بیو بدلون  او د خوارکی توکو د بنسټیزوالي نه خوندیتوب، له سنتی او دودیزو لارو چارو  څخه ګټه اخیستنه،چې د تولیداتو  لګښت یې زیات کړی  دی او د واردیدونکو  محصولاتو پر وړاندې یې د محصولاتو سیالي   کمه کړی ده، دا ټول   یو له هغه ستونزو څخه دي، چې د هیواد د کرنې وده یې له ستونزو سره مخ کړې ده.

د وخت او ځآی د کنترو ل او د نورو پر اختیايي فکټورنو په  شتون  او همدار راز په کرنیزو عملیاتي بیلا بیلو مرحلو کې  د کرنیزو ماشینونو څخه د ګټې اخیستنې له امله په کرنیزو   زیربنايي چارو کې پیاوړتیا رامنځ ته شوې ده، او په پایله کې د کمیت او کیفیت له اړخه د کرنیزو محصولاتو د زیاتوالی سبب  شوي دي.

د کرنیزو چارو د  میکانیزې ریاست  د کرنې د ودې او  یوه خوځنده زیربنايي مټ په توګه  د خپلې ۳۷ کلنې تجربې په اساس  دا  وړتیا لري، چې په هیواد کې  د بیلا بیلو کرنیزو ماشینونو څخه د ګتې اخستنې د رواجولو  او د اګروتخنیکي ستندرد خدمتونو وړاندې کولو په برخه کې روزنې ورکړي.

نوموړی ریاست لخوا د  د روزنیزو برنامو د جوړیدو له امله په هیواد کې کروندګرو ته ددې وړتیا پیدا کړې ده ، چې له کرنیزو ماشینونوڅخه ښه ګټه واخلي او دغه درسته او په منظم ډول ګټه اخیسته به د هیواد دکرنیزو چارو د ودې او پیاوړتیا سبب شي.

منځ مهاله:

د کرنیزو چارو میکانیزه ریاست د خدماتي او فنی ریاست په توګه ددې جوګه دی، چې کرنیزو ماشینونو مصرفونکي تیلو  او ترمیمیاتو  څخه د ګتې اخیستنې  لاویح او ګړنلارې  برابر کړي او د تقنین په برخه کې یې پیاوړی رول ولري. نوموړی ریاست  له ماشینونو څخه د ښې ګټې اخیستنې ، ساتنې او له ماشینونو څخه د ښه مدیریت کولو په برخه کې کروندګرو ته  د رزونیزو مرکزونو او لنډ مهاله کورسونو جوړلو په برخه کې عمده رول لري.

اوږدمهاله:

په افغانستان  کې په  پرمختللې بڼه د  کرنې  رامنځ ته کول یوې زیاتې پانګې اچونې ته اړتیا لري او ددې ستونزې د هواري په پار دولت ځانګړی سکټور رامنځ ته کوي، تر څو وکولای شي،  د ځانګړې څانګې د هڅونې په نسبت د قانوني او  لارښوونې ورکونې د ملاتړ له لارې  په هېواد کې  د ماشینری خدمتونه ترسره کړي.  د کرنیزو چارو میکانیزه ریاست  د ماشینونو په برخه کې   د فنی مقررات او لوایحو  تدوینولو له امله  ددې وړتیا لرلې ده، چې د کرنیزو ماشینونو واردوونکو ته په  تخنیکي او فني برخه کې د  لارښوونو ورکولو امکانات برابر کړي.

شته پیاوړي امکانات:

د هېواد په ۲۸ ولایتونو کې د  فعالو ستیشنونو شتون ، د ۱۰۰ عرادې رایس پلنټر او ۴۹۵ عرادې ټراکټورونو د پلان شامل۲۷۲ عرادو ټراکټورونه ، چې د پتنسیل د زیرمه کولو په صورت کې ددې وړتیا لري،چې د هیواد د کرنیزو چارو د معیارونو برابر او سټندر اګرو تخنیکي خدمتونه وړاندې کړي.